Fanuc Alarm Kodları ve Çözüm Yolları: En Sık Karşılaşılan Hatalar ve Uzman Rehberi

Fanuc kontrol üniteleri, CNC dünyasının “işletim sistemi” olarak kabul edilir ve endüstrinin en sağlam, en güvenilir sistemlerinden biri olma ünvanını taşır. Ancak, tezgah başında “kırmızı ışığın” yanıp sönmesi ve ekranın alarm vermesi, en tecrübeli operatörün bile nabzını hızlandırabilir. Bir atölye için makinenin durması (downtime), sadece o anki işin durması demek değildir; sevkiyatın gecikmesi, müşteri güveninin sarsılması ve potansiyel olarak binlerce dolarlık parça/servis maliyeti demektir.

Peki, bu alarmlar gerçekten korkulacak düşmanlar mıdır? Aslında hayır. Fanuc alarm kodları, makinenin kendini ciddi hasarlardan korumak için devreye soktuğu birer “sigorta” ve size sorunun tam olarak nerede olduğunu söyleyen birer “yol haritasıdır”. Bu kapsamlı rehberde, Fanuc alarmlarının dilini çözmeyi, en sık karşılaşılan hataların teknik detaylarını, diyagnostik (tanı) ekranlarını okumayı ve 25 yıllık CNC CARE tecrübesiyle profesyonel müdahale yöntemlerini derinlemesine ele alacağız.

Fanuc Alarm Mantığını Anlamak: Panik Yok, Çözüm Var

Bir CNC tezgahı arızaya geçtiğinde, operatörlerin yaptığı en yaygın hata, paniğe kapılıp rastgele tuşlara basmak, sistemi kapatıp açmak (bazı durumlarda riski artırır) veya bilinçsizce parametre değiştirmeye çalışmaktır. Oysa Fanuc sistemleri, Japon mühendisliğinin bir harikası olarak son derece mantıklı ve katmanlı bir hiyerarşiye sahiptir.

Ekranda gördüğünüz kod (Örneğin: SV0401, OT0500, PS0010 veya Sys 910), arızanın kaynağına dair size nokta atışı koordinatlar verir. Profesyonel bir CNC bakımcısı veya operatörü olarak ilk yapmanız gereken, alarmın hangi “aileye” ait olduğunu belirlemektir:

1. PS Alarmları (Program/Setting – P/S): Genellikle operatör veya programcı hatalarıdır. G kodu yazım yanlışları, eksik satırlar veya mantıksız komutlar (örneğin; aynı satırda çelişen G kodları) bu grubu oluşturur.
2. SV Alarmları (Servo): Makinenin hareketli eksenlerini (X, Y, Z vb.) kontrol eden motor, sürücü, kablo ve enkoder (encoder) hatalarıdır. En maliyetli arızalar genellikle bu gruptan çıkar.
3. OT Alarmları (Overtravel): Yazılımsal veya donanımsal eksen sınırlarının aşılması durumudur. Makinenin fiziksel limitlerine çarpmasını engeller.
4. OH Alarmları (Overheat): Kontrol ünitesi, motorlar veya elektrik panosu içindeki aşırı ısınma uyarılarıdır.
5. SP Alarmları (Spindle): İş milinin (ayna veya çakı) dönmesini sağlayan motor ve sürücü ile ilgili hatalardır.
6. Sys Alarmları (System – 900 Serisi): En kritik gruptur. Ana kart (Main CPU), bellek (SRAM) veya yazılım çökmesi ile ilgili donanımsal hataları işaret eder.

Sahada En Sık Karşılaşılan Fanuc Hataları, Diyagnostik ve Müdahale Yöntemleri

25 yıllık saha tecrübemize ve binlerce servis kaydına dayanarak, atölyelerde üretimi en çok aksatan alarm gruplarını ve bunlara yönelik “usta işi” çözüm yollarını aşağıda detaylandırdık.

1. Pil (Battery) Alarmları: Küçük Bir Pil, Devasa Bir Sorun

Genellikle APC 300, APC 306, APC 307 kodlarıyla veya ekranda yanıp sönen bir “BAT” yazısı ile karşılaşırısınız.

• Teknik Detay: Fanuc sistemlerinde iki tip pil bulunur:
  1. CNC Hafıza Pili: Parametreleri, programları ve offset değerlerini tutar.
  2. Pulse Coder (Enkoder) Pili: (Absolute sistemlerde) Tezgah kapalıyken eksenin nerede durduğunu hafızada tutar.
• Kritik Uyarı: Ekranda pil uyarısı gördüğünüz an, bu bir “acil durum” çağrısıdır. Tezgahı kapatmadan, enerjili haldeyken pilleri değiştirmeniz gerekir.
• Risk: Eğer uyarıyı görmezden gelir ve tezgahı kapatırsanız (özellikle hafta sonu tatili öncesi), Pazartesi sabahı “Reference Return” (Referans Kaybı) hatasıyla uyanırsınız. Bu durumda eksenlerin mekanik sıfır noktalarını (Zero Point) yeniden tanıtmanız gerekir ki bu uzmanlık ve hassas ekipman gerektiren zaman alıcı bir iştir.
• Profesyonel Tavsiye: Pillerin bitmesini beklemeyin. Her yıl periyodik bakımda, mutlaka voltaj değeri ölçülmüş, taze ve orijinal Fanuc pilleri (veya yüksek kaliteli endüstriyel lityum piller) ile değişim yapın. Yan sanayi, amper değeri düşük piller sizi yarı yolda bırakır. cnccare.com.tr üzerinden orijinal kodlu (örn: A98L-0031-0012) pillere ulaşabilirsiniz.

2. Servo Alarmları (SV Serisi): Makinenin Kasları Yorulduğunda

Bu kategori, makinenin hareket kabiliyetini kaybettiği andır. En sık SV0401 (V-Ready Off), SV0404 (V-Ready On), SV0410 (Excess Error) ve SV0411 (Motion Error) görülür.

• SV0401 – V-Ready Off: Bu, servo sürücünün “Ben hazırım” sinyalini (Ready signal) CNC’ye gönderemediği anlamına gelir.
  • Nedenleri: Acil stop (E-Stop) basılı olabilir, limit switch’lere basılmış olabilir veya sürücü üzerindeki MCC (manyetik kontaktör) çekmiyor olabilir.
  • Diyagnostik: Elektrik panosunu açın (güvenlik önlemlerini alarak). Servo sürücü üzerindeki LED göstergeye (7-segment display) bakın. Eğer sürücüde hiçbir ışık yanmıyorsa, 24V beslemesi kesiktir. Eğer sürücüde bir alarm kodu (Örn: 8, 9, b, c) varsa, asıl sorun o koddur.
• Aşırı Yük (Overload) ve Aşırı Akım (Overcurrent):
  • Teknik Yaklaşım: Ekranda OVC veya HCA (High Current Alarm) görüyorsanız, bu genellikle donanımsal bir kısa devredir. Motora giden güç kablosunu sürücüden ayırın ve tekrar enerji verin. Alarm devam ediyorsa sorun Sürücüdedir (IGBT modülü patlamış olabilir). Alarm gidiyorsa, sorun motorda veya kablodadır (Motor sargıları yanmış veya kablo kınında sıyrılma var).
  • Önemli: Motor izolasyon testini (Megger) sadece uzmanlar yapmalıdır; aksi takdirde enkoderi yakabilirsiniz.

3. Aşırı Isınma (Overheat) Alarmları: Yaz Aylarının Kâbusu

OH ile başlayan kodlar (Örn: OH0001 – Cabinet Heat, OH0700 – Fan Stop) genellikle yaz aylarında artış gösterir.

• Neden ve Sonuç: Elektrik panosunun iç sıcaklığı 55-60 dereceyi aştığında Fanuc sistemi kendini korumaya alır. Bunun nedeni genellikle çalışmayan pano fanları veya tıkanmış filtrelerdir. Ancak bazen, servo motorun kendisi aşırı yükten dolayı ısınır (Termostat açar).
• Çözüm Stratejisi:
  • Pano fanlarını ve filtrelerini düzenli temizleyin.
  • Panonun kapağını “soğusun diye” açık bırakarak çalıştırmak yapılacak en büyük hatadır. Bu, yağlı ve metal tozlu atölye havasının hassas elektronik kartların üzerine yapışmasına ve kısa devreye neden olur.
  • Fanuc uyumlu, yüksek debili soğutma fanları (Sanyo Denki, NMB vb.) kullanın. Standart PC fanları endüstriyel ortam için yetersizdir.

4. Spindle (İş Mili) Hataları ve Titreşim Sorunları

Spindle dönmüyor, devir dalgalanıyor veya sesli çalışıyorsa SP90 serisi (AL-xx kodları) devreye girer.

• Yaygın Kodlar: Sürücü üzerinde AL-02 (Speed Deviation), AL-07 (Overspeed), AL-12 (DC Link Overcurrent) sık görülür.
• Detaylı Müdahale:
  • AL-02: Genellikle yükte iken devir kaybı olduğunu gösterir. Kayışların gevşekliğini veya spindle motorunun manyetik sensörünün kirlendiğini/kaydığını kontrol edin.
  • Oryantasyon Hatası: Spindle takım değiştirmek için pozisyonlama yapamıyorsa (M19 komutu), pozisyon sensörü (M sensor veya BZ sensor) ayarı bozulmuş olabilir. Sensör ile dişli arasındaki boşluk (gap) genellikle 0.15mm – 0.20mm olmalıdır.

5. Sistem Alarmları (900 Serisi): Kritik Müdahale Gerektirir

910 (SRAM Parity), 911 (RAM Parity), 930 (CPU Interrupt) gibi hatalar görürseniz, durum ciddidir.

• Anlamı: Kontrol ünitesinin beyni (Main CPU) veya hafızası (SRAM) ile ilgili bir sorun vardır.
• İlk Yapılacak: Tezgahın enerjisini tamamen kesin ve tekrar verin. Eğer hata devam ediyorsa, “Reset + Delete” tuş kombinasyonları ile hafıza silmek son çaredir ve yedekleriniz yoksa felakettir.
• Çözüm: Bu genellikle anakart (Master PCB) veya bellek modülü arızasıdır. Profesyonel elektronik laboratuvar ortamında onarım gerektirir. CNC CARE laboratuvarlarında bu kartların test simülatörleri ile onarımı yapılmaktadır.

Neden Orijinal ve Kaliteli Yedek Parça? “Ucuza Kaçmak” Neden Pahalıya Patlar?

Bir Fanuc alarmını çözmek, sadece ekrandaki hatayı silmek değildir; sorunun kök nedenini ortadan kaldırmaktır. Arızalı bir servo sürücüyü tamir ettirmek veya yenisini almak gerektiğinde, tercih ettiğiniz parçanın kalitesi makinenizin kaderini belirler.

Piyasada “çıkma”, “tamirli” veya “muadil” adı altında satılan, test edilmemiş kartlar;

1. Maliyet: Taktığınız anda motorunuzu veya anakartınızı yakarak masrafı 3 katına çıkarabilir.
2. Zaman: Uyumsuz versiyonlar nedeniyle günlerce parametre ayarı ile uğraşmanıza neden olabilir.
3. Güvenlik: Acil stop devrelerinin düzgün çalışmamasına neden olabilir.

CNC CARE Makina Teknolojileri A.Ş. olarak biz, sadece bir e-ticaret sitesi değiliz. cnccare.com.tr üzerinden temin ettiğiniz bir Fanuc Sürücü (Drive Unit), Fanuc I/O Kartı, Tuş Takımı veya Özel Lityum Pil; 25 yıllık bir teknik birikimin süzgecinden geçerek size ulaşır.

• Stoktan Hızlı Gönderim: Makineniz yatarken parça beklemezsiniz.
• Teknik Destek: Ürünü aldığınızda, montaj sırasında takıldığınız yerde telefonun ucunda bir mühendis bulursunuz.
• Garanti: Satılan tüm parçalarımız (sıfır veya revizyonlu) firmamızın kurumsal garantisi altındadır.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS) ve Uzman Cevapları

1. Fanuc tezgahımda “SV0401 SERVO ALARM: V-READY OFF” hatası alıyorum, ne yapmalıyım?

Bu hata, servo sürücünün “hazır” (Ready) sinyalini üretemediğini gösterir. Bu bir sonuçtur, sebep değildir. Adım adım şunları kontrol edin:

1. Acil Stop: E-Stop butonunun basılı olmadığından ve kablosunda kopukluk olmadığından emin olun.
2. Limit Switchler: Eksenlerden biri “Over Travel” sınırına (sert limit) fiziksel olarak basmış olabilir.
3. MCC Kontaktörü: Sürücüyü besleyen ana kontaktörün çekip çekmediğini dinleyin.
4. Sürücü Ekranı: Elektrik panosunu açın, sürücü üzerindeki LED koda bakın. Eğer sürücüde “Dash (-)” veya ışık yoksa sürücü arızalı olabilir. Sorun devam ederse cnccare.net teknik destek hattımızdan yardım alabilirsiniz.

2. Tezgahın pillerini değiştirirken makineyi kapatmalı mıyım?

Bu, hayati bir hatadır. Kesinlikle HAYIR. Fanuc sistemlerinde (Absolute Encoder kullananlarda) piller, tezgah kapalıyken eksenlerin konumunu hafızada tutar. Eğer makineyi kapatıp (enerjiyi kesip) pilleri sökerseniz, hafıza silinir ve APC 300 (Reference Return Required) alarmı alırsınız. Bu durumda tüm eksenlerin “sıfır” noktalarını yeniden tanıtmanız gerekir.

Doğru Yöntem: Tezgahı açın, Acil Stop’a basın. Elektrik panosunu açın (dikkatli olun, 380V enerji vardır). Pilleri, tezgah açıkken değiştirin. Bu sayede hafıza kaybı yaşamazsınız.

3. “Parity Error” (Parite Hatası – 910/911) aldım, hafızayı silmem gerekir mi?

Parity Error, veri bütünlüğünün bozulduğunu gösterir. Sebebi genellikle eskiyen hafıza pilleri, ani voltaj dalgalanmaları veya topraklama (grounding) sorunlarıdır.

• Hemen “Reset + Delete” yaparak hafızayı silmeye kalkışmayın. Bu, makinenin tüm parametrelerini (beynini) sıfırlar.
• Önce tezgahı kapatıp açmayı deneyin. Bazen statik elektrik kaynaklı anlık bir hatadır.
• Düzelmezse ve elinizde güncel bir NC Backup (SRAM yedeği) yoksa, parametreleri silmek makineyi uzun süre servise muhtaç bırakır. Yedekleme alışkanlığı kazanmak bu yüzden çok önemlidir.

4. Tezgahımda “Write Protect” (Yazma Koruması) hatası alıyorum, offset veremiyorum. Neden?

Bu genellikle bir arıza değil, güvenlik önlemidir.

• Kontrol ünitesi üzerinde fiziksel bir “Program Protect” anahtarı (genellikle bir anahtar ile çevrilen kilit) bulunur. Bunun “0” veya “OFF” konumunda olduğundan emin olun.
• Eğer anahtar yoksa veya açıksa, Setting ekranından “PWE” (Parameter Write Enable) değerini kontrol edin. Ancak PWE sadece parametre değişimi içindir, normal offset veya program düzenleme için fiziksel anahtar veya PLC sinyali (G46.0 gibi) kontrol edilmelidir.

5. Sabahları tezgahı açtığımda eksenler titriyor veya ses yapıyor, ısınınca düzeliyor. Neden?

Bu durum genellikle servo motor veya sürücü içindeki elektronik komponentlerin (özellikle kapasitörlerin) ömrünü tamamlamaya başladığının işaretidir. Soğukken değer kaybeden kapasitörler, ısınınca kısmen toparlar. Ancak bu, “geliyorum” diyen bir arızadır. Yakın zamanda o sürücü veya motor tamamen duracaktır. Beklemeden bakım yaptırmak veya yedek parça temin etmek (cnccare.com.tr) en ekonomik çözümdür.